Ethiek

Orgaandonatie

Orgaandonatie is het geven van een orgaan of een weefsel (weefseldonatie) aan iemand anders. Goedwerkende organen zijn nodig om te kunnen leven. Als een orgaan niet goed werkt, kan medicatie het probleem vaak (deels) verhelpen. Wanneer een orgaan of weefsel (te) ernstig beschadigd is, is orgaan- of weefseltransplantatie een optie. Een orgaan of weefsel kan niet alleen ontvangen worden, maar ook gedoneerd. 

Donorregister

Er zijn twee manieren om organen of weefsel te doneren: tijdens leven én na overlijden. De nieuwe Donorwet, die op 1 juli 2020 de oude wet uit 1998 verving, regelt orgaandonatie na overlijden. In de nieuwe wet is geregeld dat iedereen die geen keuze over donorschap na overlijden gemaakt heeft, geregistreerd wordt als ‘geen bezwaar’. Men staat dan dus geregistreerd als donor.
Voor veel mensen geldt dat zij nog geen keuze gemaakt hebben. In verband met het coronavirus gaat de daadwerkelijke inwerkingtreding van de wet later in. In de periode tussen september 2020 en maart 2021 krijgt iedereen van 18 jaar en ouder die nog geen keuze gemaakt heeft een brief. Wanneer na deze brief en een herinneringsbrief niet gereageerd wordt, geldt dat men geregistreerd wordt als ‘geen bezwaar’.

Er zijn vier keuzemogelijkheden:
- ja, ik wil donor worden
- nee, ik wil geen donor worden
- ik wijs één persoon aan die beslist na mijn overlijden
- mijn partner of familie beslist na mijn overlijden

De registratie wordt vastgelegd in het Donorregister.

Mensen met een beperking

Het is belangrijk dat iemand de keuzemogelijkheden overziet bij het nemen van een beslissing over orgaandonatie. Wanneer iemand dit niet kan en wilsonbekwaam is, kan de wettelijk vertegenwoordiger (bijvoorbeeld een familielid, voogd of mentor) een keuze maken.
Wanneer iemand na het maken van een keuze (bijvoorbeeld als gevolg van dementie of niet-aangeboren hersenletsel) wilsonbekwaam wordt, blijft de gemaakte keuze van toepassing.
Bij overlijden in het ziekenhuis zal de arts in het Donorregister nagaan of iemand orgaandonor is en zich er vervolgens van vergewissen dat de keuze gemaakt is door iemand die wilsbekwaam is.

Keuze 

Over orgaandonatie en -transplantatie wordt verschillend gedacht. Het gaat over de grenzen van de lichamelijke integriteit. Om te helpen bij het maken van een keuze om wel of geen orgaandonor te worden, stelt de NPV informatie beschikbaar en heeft de NPV een keuzehulp ‘Orgaandonatie’ ontwikkeld. In de Saambinder stonden in augustus 2019 twee artikelen die bijdragen aan het maken van een keuze.
De keuze over orgaandonatie is een keuze die ook gevolgen heeft voor nabestaanden. Daarom is het belangrijk dit onderwerp met familieleden te bespreken.